‘Je kunt het niet overdoen’

Verpleegkundigen in de wijk zijn positiever over de kwaliteit van de palliatieve zorg dan hun collega’s in het ziekenhuis. Chantal Joren ziet kansen om de palliatieve zorg in ziekenhuizen te verbeteren. “Zoals meer ruimte en tijd om echt met je patiënt in gesprek te gaan.”

Wat heb je onderzocht?

“Wanneer patiënten in het ziekenhuis overlijden, zijn de naasten minder positief over de kwaliteit van de palliatieve zorg dan wanneer patiënten thuis overlijden. Dit was in eerder onderzoek van Nivel vastgesteld. Wij wilden weten hoe ver­pleegkundigen zélf de kwaliteit van de palliatieve zorg ervaren. Dat hebben we onderzocht aan de hand van een vragen­lijst onder 229 verpleegkundigen uit de wijkverpleging en 106 verpleegkundigen uit het ziekenhuis. 76,4 procent van de verpleegkundigen in de wijk bleek de kwaliteit van de geboden palliatieve zorg zeer goed tot uitstekend te vinden. Onder de verpleegkundigen in het ziekenhuis was dat 59,4 procent. Daarnaast voelde maar liefst 94,4 procent van de onder­vraagde verpleegkundigen in de wijk zich in hoge mate competent om palliatieve zorg te verlenen. In ziekenhuizen lag dat percentage met 84,7 procent wat lager.”

Waarom is het belangrijk voor verpleegkundigen en verzorgenden?

“Palliatieve zorg bestaat uit vier verschil­lende domeinen die samen het complete plaatje vormen: een fysiek,  psychologisch, sociaal en spiritueel domein. Ons onder­zoek laat zien dat er nog veel te winnen valt. De meeste verpleegkundigen ver­lenen zorg op het fysieke en psychische domein: lichamelijke zorg en het bespre­ken van somberheid en angsten, bijvoor­beeld. Verpleegkundigen geven in het onderzoek aan dat ze zich minder com­petent voelen op het sociaal en spiritueel domein. Voor verpleegkundigen in het ziekenhuis geldt dat meer dan voor die  in de wijk. Bij het sociaal domein kun je denken aan de veranderende rollen van familieleden, of aan financiële zorgen. Het spiritueel domein gaat over onder­werpen als zingeving, de betekenis van het leven en geloof. Dat soort gesprekken met je patiënt kosten tijd, dat klopt, maar ze zijn wél heel belangrijk. Je kunt deze zorg maar één keer verlenen, je kunt het niet overdoen.”

Wat zijn je aanbevelingen?

“Ondanks de relatieve tevredenheid geven verpleegkundigen verbeter­punten aan, bijvoorbeeld in de samen­werking en communicatie met artsen. Maar ook in het tijdig signaleren van de palliatieve fase en meer tijd voor de patiënt. En er zou in de opleiding meer aandacht moeten worden besteed aan het psychologische, sociale en spirituele domein.”

Bron: V&VN Magazine 3-2022 | Tekst: Aliëtte Jonkers | Beeld: Tryntsje Nauta