'Arbeidsmigranten niet dé oplossing, maar kunnen druk verlichten'

Nederland moet meer arbeidsmigranten van buiten Europa moeten halen om het personeelstekort in de langdurige zorg te lijf te gaan. Dat staat in het rapport ‘Zorgvuldig arbeidsmigratiebeleid’ van de Adviesraad Migratie. Volgens V&VN-bestuurder Jaap Kappert is arbeidsmigratie niet dé oplossing voor alle problemen, maar kan dit wel de druk verlichten in de ziekenhuizen.

“Vooropgesteld: iedereen is welkom. Dus ook de Filipijnse en Indonesische verpleegkundigen die nu via een uitzendbureau in enkele Nederlandse ziekenhuizen aan de slag gaan. Maar de voorwaarde moet wel zijn dat het personeel goed geschoold is, met de juiste diploma’s aan het bed staat en de Nederlandse taal goed beheerst. Daarnaast moet arbeidsmigratie niet leiden tot een blijvende uittocht van kennis uit een land, zoals ook de International Council of Nurses aangeeft”, zegt Kappert.

De bestuurder vindt dat het aantrekken van zorgmedewerkers uit het buitenland wettelijk wel beter geregeld kan worden. “Het is best ingewikkeld voor zorginstellingen om verpleegkundigen en verzorgenden vanaf mbo-3 te werven buiten de Europese Unie. Het is een forse papierwinkel en vaak mogen de arbeidsmigranten maar heel kort blijven. Jaarlijks moet een nieuwe werkvergunning worden aangevraagd.”

Professioneel gesprek

Volgens Kappert moet er kritisch naar arbeidsmigratie worden gekeken, maar ook met een open blik. “Wij, de verpleegkundigen, worden blij van nieuwe collega’s uit andere landen en culturen, met een andere visie op zorg. Dat leidt tot een professioneel gesprek.

Ja, het kan lastig zijn om met mensen uit andere culturen samen te werken, maar als je het goed regelt, is dat niet lastig. Sterker nog: door hen leren we, kunnen we zien hoe ons werk nog beter, of leuker of waardevoller gemaakt kan worden. Arbeidsmigratie gaat dus niet alleen over verlichten van de druk, ook echt over verbeteren van de zorg. En er is geen verpleegkundige in Nederland te vinden die niet blij wordt van betere zorg.”

V&VN stelt dat door arbeidsmigratie niet alleen ‘winst’ moet komen voor de Nederlandse zorg. Kappert: “Wereldwijd willen we een brede zorgwelvaart. Dus die verpleegkundigen moeten ook weer terug. Met meer opleiding, meer competenties en hopelijk nieuwe ideeën over hoe ze in hun land de zorg kunnen verbeteren.”

Niet dé oplossing

Kappert benadrukt nogmaals dat arbeidsmigranten niet dé oplossing zijn voor het knellende zorgsysteem. “V&VN heeft net het Integraal Zorgakkoord getekend waarin het idee is om de zorg te hervormen. Er gaat meer zorg worden thuis worden verleend en zo mogelijk digitaal en duurzaam. Belangrijk is om mensen vast te houden in de zorg en daarom zijn een goed salaris, goede arbeidsvoorwaarden en omstandigheden essentieel. Het is en… en, niet of… of.”

Hij vervolgt: “Ik kan me wel vinden in goed georganiseerde en circulaire arbeidsmigratie zoals nu gebeurt in enkele ziekenhuizen. Maar in de langdurige zorg is het denk ik echt een ander verhaal. Daar moeten we oppassen dat we de weg naar verdere flexibilisering van het vak en naar taakgericht werken niet opgaan.”

Terugdringen van uitstroom

Arbeidsmigratie kan volgens V&VN maar een deel van het zorgprobleem oplossen. Kappert: “Het terugdringen van de uitstroom uit de opleidingen is mijns inziens een veel effectievere methode voor oplossen van het personeelstekort: 35% maakt opleiding niet af. Als de uitstroom afneemt, is de impact groter dan bij arbeidsmigratie.”

Het rapport (klik hier) van de Adviesraad Migratie is 28 september overhandigd aan de minister Conny Helder (Langdurige Zorg), minister Karien van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en staatssecretaris Eric van der Burg (Justitie en Veiligheid). De verwachting is dat de bewindspersonen binnen drie maanden reageren op het rapport, waarna het in een commissievergadering op de agenda gezet wordt.